Η μείωση της αρτηριακής πίεσης – που είναι γνωστό ότι προλαμβάνει τις αγγειακές επιπλοκές του διαβήτη τύπου 2 – μπορεί επίσης να αποτρέψει την εμφάνιση του ίδιου του διαβήτη, αν και τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανάλογα με την κατηγορία αντιυπερτασικών φαρμάκων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας νέας μετανάλυσης.
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ΑΜΕΑ) και οι αναστολείς των υποδοχέων της αγγειοτενσίνης ΙΙ (ARB) — οι λεγόμενοι αναστολείς του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης (RAS) — έδειξαν την ισχυρότερη σχέση με την πρόληψη εμφάνισης διαβήτη, ενώ αντίθετα, οι β-αποκλειστές και τα θειαζιδικά διουρητικά συνδέθηκαν με αυξημένο κίνδυνο νεοεμφανιζόμενου διαβήτη.
Αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του διαβήτη εκτός από τις καθιερωμένες ευεργετικές της επιδράσεις στη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο The Lancet.
Οι διαφορετικές επιδράσεις των διαφόρων κατηγοριών αντιυπερτασικών φαρμάκων επηρεάζουν την επιλογή φαρμάκου ανάλογα με το προφίλ κινδύνου ενός ατόμου.
Συγκεκριμένα, οι αναστολείς RAS, δηλαδή οι αναστολείς ΜΕΑ και ARBs, θα πρέπει να γίνουν τα φάρμακα επιλογής όταν ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη είναι αυξημένος, ενώ οι β-αναστολείς και τα θειαζιδικά διουρητικά θα πρέπει να αποφεύγονται όπου είναι δυνατόν. Με βάση τα συσσωρευμένα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των αποτελεσμάτων αυτής της μετανάλυσης, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, με τη χρήση των αναστολέων RAS, θα πρέπει να θεωρείται ως μια πιθανή στρατηγική για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη.
Ενώ η απόλυτη μείωση του κινδύνου που βρέθηκε σε αυτή τη μετανάλυση ήταν μέτρια, οι παρεμβάσεις με μικρά οφέλη μπορεί να έχουν μεγάλο αποτέλεσμα όταν εφαρμόζονται σε καταστάσεις τόσο συχνές όπως η υπέρταση.
Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από μια μεμονωμένη μετανάλυση δεδομένων 19 τυχαιοποιημένων, συγκριτικών με εικονικό φάρμακο μελετών που διεξήχθησαν μεταξύ 1973 και 2008 και αφορούσαν πέντε κύριες κατηγορίες αντιυπερτασικών φαρμάκων: αναστολείς ΜΕΑ, ARBs, β-αποκλειστές, θειαζιδικά διουρητικά και ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου.
Συνολικά, οι μελέτες περιελάμβαναν 145.939 συμμετέχοντες, εκ των οποίων το 60,6% ήταν άνδρες.
Σε μια μέση παρακολούθηση 4,5 ετών, οι 9.883 από τους συμμετέχοντες στη μελέτη εμφάνισαν διαβήτη τύπου 2.
Όσοι έλαβαν θεραπεία με αναστολείς ΜΕΑ ή ARB είχαν μειωμένο σχετικό κίνδυνο νεοεμφανιζόμενου διαβήτη που ήταν σχεδόν πανομοιότυπος (μείωση κινδύνου [RR] 0,84 και για τα δύο) έναντι του εικονικού φαρμάκου.
Ωστόσο, η θεραπεία με βήτα-αποκλειστές ή θειαζιδικά διουρητικά συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 (RR, 1,48 και 1,20, αντίστοιχα), πράγμα που συμφωνεί με προηγούμενα δεδομένα ότι, συγκεκριμένα, τα θειαζιδικά διουρητικά και οι βήτα αποκλειστές αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη.
Δεν παρατηρήθηκε σημαντική μείωση ή αύξηση του κινδύνου με τους ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου (RR, 1,02), κάτι που επίσης συμφωνεί με τα μέχρι τώρα δεδομένα που έχουν χαρακτηρίσει αυτά τα αντιυπερτασικά ως μεταβολικώς ουδέτερα.
Για τις μειώσεις με αναστολείς ΜΕΑ και ARB, κάθε μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5 mm Hg συσχετίστηκε με 11% μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη. Το σχετικό μέγεθος της μείωσης ανά μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5 mm Hg ήταν παρόμοιο με εκείνο που αναφέρθηκε για την πρόληψη μεγάλων καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Στην αντίθετη κατεύθυνση, η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι κάθε αύξηση κατά 20 mm Hg στη συστολική αρτηριακή πίεση σχετίζεται με έως και 77% αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, ωστόσο, η αιτιότητα αυτής της συσχέτισης είναι αβέβαιη.
Τα ευρήματα της μετανάλυσης επικυρώθηκαν περαιτέρω σε μια συμπληρωματική Mendelian ανάλυση τυχαιοποίησης, η οποία χρησιμοποίησε δεδομένα από τη Διεθνή Κοινοπραξία για την Αρτηριακή Πίεση σε όλη τη μελέτη συσχέτισης του γονιδιώματος και στο σύστημα RAS με τους αναστολείς ΜΕΑ και τα ARB είχαν επίσης μειωμένο κίνδυνο διαβήτη.
Καθώς εκτιμάται ότι το 13% των Αμερικανών έχει διαβήτη και ένα εντυπωσιακό 34,5% έχει προδιαβήτη, η ανάγκη για περισσότερα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι επείγουσα.
Ίσως αυτά τα δεδομένα είναι αρκετά για να ενθαρρύνουν τους συγγραφείς των κατευθυντήριων γραμμών για την υπέρταση να κάνουν τους αναστολείς RAS φάρμακο πρώτης γραμμής στη θεραπεία της υπέρτασης για όλους τους ασθενείς.
Βιβλιογραφία
Milad Nazarzadeh, et al. Blood pressure lowering and risk of new-onset type 2 diabetes: an individual participant data meta-analysis.
Lancet. 2021;398:1778-1779, 1803-1810.