💊 Φαρμακευτική Αγωγή για την Υπέρταση – Πλήρης Οδηγός για Ασθενείς και Ιατρούς

💡 Πότε ξεκινάμε φάρμακα για την πίεση

Η υπέρταση είναι χρόνια, αλλά ελέγξιμη νόσος.

Σε πολλούς ασθενείς, η αλλαγή τρόπου ζωής (δίαιτα, μείωση αλατιού, άσκηση, απώλεια βάρους) μπορεί να επαρκεί στα πρώτα στάδια.

Ωστόσο, όταν η πίεση παραμένει πάνω από 140/90 mmHg, ή υπάρχουν παράγοντες κινδύνου (π.χ. διαβήτης, καρδιακή νόσος, χρόνια νεφρική νόσος), τότε απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.

Στόχος:

Να μειωθεί η αρτηριακή πίεση κάτω από 130/80 mmHg, χωρίς σημαντικές παρενέργειες.

🧩 Κατηγορίες Φαρμάκων για την Υπέρταση

Οι κύριες κατηγορίες αντιυπερτασικών φαρμάκων δρουν με διαφορετικούς μηχανισμούς, αλλά ο τελικός στόχος είναι ο ίδιος: να μειώσουν την πίεση και να προστατεύσουν την καρδιά, τα αγγεία και τα νεφρά.

1️⃣ Αναστολείς του Μετατρεπτικού Ενζύμου της Αγγειοτασίνης (ACE Inhibitors)

Παραδείγματα: Enalapril, Ramipril, Lisinopril, Perindopril

🔹 Δράση: Αναστέλλουν το ένζυμο που προκαλεί αγγειοσύσπαση, με αποτέλεσμα χαλάρωση των αγγείων και μείωση της πίεσης.
🔹 Πλεονεκτήματα:

• Προστατεύουν την καρδιά και τους νεφρούς

• Ενδείκνυνται σε διαβήτη, καρδιακή ανεπάρκεια και μετά από έμφραγμα
  🔹 Παρενέργειες: Ξηρός βήχας, υπόταση, σπάνια αγγειοοίδημα

2️⃣ Αποκλειστές των Υποδοχέων της Αγγειοτασίνης (ARBs)

Παραδείγματα: Losartan, Valsartan, Candesartan, Olmesartan

🔹 Δράση: Μπλοκάρουν τους υποδοχείς της αγγειοτασίνης ΙΙ, χαλαρώνοντας τα αγγεία.
🔹 Πλεονεκτήματα:

• Ίση αποτελεσματικότητα με ACE inhibitors

• Χωρίς τον ενοχλητικό βήχα
  🔹 Ενδείκνυνται: Σε δυσανεξία στα ACE inhibitors, σε διαβήτη ή νεφρική νόσο
  🔹 Παρενέργειες: Ήπιες, σπάνια ζάλη ή υπερκαλιαιμία

💡 Μελέτες (Hypertension 2025, Lancet 2025) δείχνουν μικρό πλεονέκτημα των ARBs στη μακροχρόνια επιβίωση.

3️⃣ Διουρητικά

Παραδείγματα: Hydrochlorothiazide, Chlorthalidone, Indapamide

🔹 Δράση: Αυξάνουν την αποβολή νατρίου και νερού από τους νεφρούς.
🔹 Πλεονεκτήματα:

• Μειώνουν αποτελεσματικά την πίεση

• Ενισχύουν τη δράση άλλων φαρμάκων
  🔹 Παρενέργειες: Υποκαλιαιμία, συχνουρία, αύξηση σακχάρου ή ουρικού οξέος

💡 Ιδανικά για ηλικιωμένους ή σε συνδυασμό με ACE/ARB.

4️⃣ Ανταγωνιστές Ασβεστίου (Calcium Channel Blockers)

Παραδείγματα: Amlodipine, Felodipine, Verapamil, Diltiazem

🔹 Δράση: Χαλαρώνουν τα αγγεία, μειώνοντας την αρτηριακή αντίσταση.
🔹 Πλεονεκτήματα:

• Καλή ανοχή

• Ιδανικά για ηλικιωμένους και ασθενείς με στεφανιαία νόσο
  🔹 Παρενέργειες: Οίδημα στα πόδια, έξαψη, κεφαλαλγία

5️⃣ Β-Αποκλειστές (Beta Blockers)

Παραδείγματα: Bisoprolol, Metoprolol, Nebivolol, Atenolol

🔹 Δράση: Μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό και τη συσταλτικότητα.
🔹 Πλεονεκτήματα:

• Ιδανικοί για καρδιακή νόσο, αρρυθμίες, μετά από έμφραγμα
  🔹 Παρενέργειες: Κόπωση, βραδυκαρδία, ψυχρότητα άκρων, στυτική δυσλειτουργία

💡 Δεν είναι φάρμακο πρώτης γραμμής, εκτός αν υπάρχει συνυπάρχουσα καρδιοπάθεια.

⚕️ Συνδυαστική Θεραπεία – Η νέα προσέγγιση

Σύμφωνα με τις οδηγίες της ESH 2024, η θεραπεία ξεκινά πλέον σχεδόν πάντα με συνδυασμό δύο φαρμάκων σε ένα δισκίο (fixed-dose combination).
Αυτό βελτιώνει τη συμμόρφωση και ρυθμίζει την πίεση ταχύτερα.

📦 Κλασικοί συνδυασμοί:

• ACE inhibitor + διουρητικό

• ARB + ανταγωνιστής ασβεστίου

• ACE/ARB + β-αποκλειστής (σε καρδιοπαθείς)

🧮 Πότε θεωρείται επιτυχής η θεραπεία

Η θεραπεία είναι αποτελεσματική όταν:

• η πίεση σταθεροποιείται κάτω από 130/80 mmHg,

• χωρίς συμπτώματα υπότασης,

• και ο ασθενής παραμένει συμμορφωμένος στην αγωγή.

Απαιτείται τακτική επανεκτίμηση κάθε 3–6 μήνες, καθώς και έλεγχος νεφρικής λειτουργίας και ηλεκτρολυτών.

⚠️ Συχνά λάθη που μειώνουν την αποτελεσματικότητα

1. Παράλειψη δόσεων ή άτακτη λήψη.

2. Συνδυασμός με ΜΣΑΦ (π.χ. ιβουπροφαίνη) που ανεβάζουν πίεση.

3. Υπερβολική πρόσληψη αλατιού.

4. Απότομη διακοπή φαρμάκου (ιδίως β-αποκλειστών).

5. Αυτορρύθμιση της δόσης χωρίς ιατρική οδηγία.

❓ FAQs – Συχνές Ερωτήσεις

1. Θα παίρνω φάρμακα για πάντα;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ναι — η υπέρταση είναι χρόνια πάθηση. Αν όμως βελτιωθεί ο τρόπος ζωής, η δόση μπορεί να μειωθεί.

2. Τι γίνεται αν ξεχάσω ένα χάπι;

Πάρε το μόλις το θυμηθείς, εκτός αν πλησιάζει η επόμενη δόση. Ποτέ διπλή δόση.

3. Μπορώ να αλλάξω φάρμακο μόνος μου;

Όχι. Κάθε φάρμακο δρα διαφορετικά και η αλλαγή πρέπει να γίνεται μόνο από γιατρό.

4. Τι να κάνω αν έχω παρενέργειες;

Μην διακόπτεις μόνος σου. Ενημέρωσε τον γιατρό — υπάρχουν πολλές εναλλακτικές.

5. Υπάρχουν “φυσικά” υποκατάστατα των φαρμάκων;

Όχι υποκατάστατα, αλλά συμπληρωματικά μέτρα (διατροφή DASH, άσκηση, απώλεια βάρους) μπορούν να μειώσουν την ανάγκη για υψηλές δόσεις.

❤️ Συμπέρασμα: Το χάπι σώζει ζωές

Η φαρμακευτική αγωγή για την υπέρταση δεν είναι “τιμωρία” αλλά πρόληψη.

Ρυθμίζοντας σωστά την πίεση, μειώνεις τον κίνδυνο εγκεφαλικού κατά 35% και εμφράγματος κατά 25%.

Η συνεργασία με τον γιατρό και η συνέπεια στη θεραπεία είναι τα δύο “κλειδιά” για μακροζωία και καλή ποιότητα ζωής.

Το άρθρο επιμελήθηκε ο Παθολόγος Ηρακλής Αβραμόπουλος
Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Υγεία

📚 Πηγές:

• European Society of Hypertension Guidelines, 2024

• AHA/ACC Hypertension Guidelines, 2023

• Lancet & Hypertension Journal, 2025