Υπέρταση στους ηλικιωμένους

Ποιους αφορά η υπέρταση στους ηλικιωμένους;
Ανθρώπους άνω των 65 ετών με ανεβασμένη πίεση ή όσους θέλουν να προλάβουν την εμφάνιση υπέρτασης.

Γιατί ανεβαίνει η πίεση όσο μεγαλώνουμε;

• Οι αρτηρίες «σκληραίνουν» με τα χρόνια.

• Συχνά υπάρχουν κι άλλα θέματα υγείας (ζάχαρο, χοληστερίνη, νεφρά).

• Παίρνουμε περισσότερα φάρμακα, που μερικές φορές επηρεάζουν την πίεση.

Καλά νέα: Με σωστές συνήθειες και τα κατάλληλα φάρμακα, η πίεση ρυθμίζεται.

Ποιος είναι ο στόχος;

• Για τους περισσότερους: κάτω από 130/80 mmHg, αν δεν προκαλεί ζάλη ή αδυναμία.

• Αν ζαλίζεσαι, πέφτεις ή έχεις ευαισθησίες: ο στόχος κάτω από 140/90 mmHg μπορεί να είναι πιο ασφαλής.
  Ο γιατρός σου αποφασίζει τον δικό σου στόχο.

Πώς μετράω την πίεση σωστά στο σπίτι (σε 3 λεπτά)

1. Κάτσε σε καρέκλα με πλάτη, πόδια στο πάτωμα.

2. Βάλε την περιχειρίδα στο μπράτσο και κράτα το χέρι στο ύψος της καρδιάς.

3. Μην μιλάς, μην κινείσαι. Περίμενε 3–5 λεπτά.

4. Κάνε 2 μετρήσεις με 1 λεπτό διάλειμμα και κράτα τον μέσο όρο.

5. Επανάλαβε πρωί και βράδυ για 7 ημέρες. Δείξε τον μέσο όρο στον γιατρό.

Συχνά λάθη που «ανεβάζουν» την πίεση: χέρι στον αέρα, λάθος μέγεθος περιχειρίδας, μέτρηση μετά από καφέ/τόση/περπάτημα.

Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

• ≥180/110 mmHg και/ή πόνος στο στήθος, δύσπνοια, μουδιάσματα, έντονος πονοκέφαλος, θολή όραση → Επείγοντα.

• Σταθερά πάνω από 135/85 mmHg (σπίτι) για μέρες → ραντεβού με γιατρό.

• Ζάλη, λιποθυμιές, πτώσεις μετά την έναρξη φαρμάκων → μίλα στον γιατρό (ίσως θέλει ρύθμιση η δόση/ώρα).

Τι βοηθάει χωρίς φάρμακα

• Λιγότερο αλάτι: κόψε αλλαντικά, έτοιμες σάλτσες, πατατάκια. Δώσε γεύση με λεμόνι, μυρωδικά.

• Μεσογειακή διατροφή: σαλάτες, όσπρια, ψάρια, ελαιόλαδο, δημητριακά ολικής.

• Κίνηση κάθε μέρα: 30 λεπτά περπάτημα + 2 φορές/εβδ. λίγη ενδυνάμωση (λάστιχα/βαράκια).

• Ύπνος 7–8 ώρες: αν ροχαλίζεις πολύ ή νυστάζεις τη μέρα, ζήτα έλεγχο για άπνοια ύπνου.

• Νερό & ζέστη: πίνε υγρά, ειδικά το καλοκαίρι.

Τα φάρμακα με απλά λόγια

Συχνά χρειάζεται συνδυασμός 2–3 φαρμάκων. Στην αγορά υπάρχουν πολλά συνδυαστικά χάπια (2–3 δραστικές ουσίες σε 1 δισκίο) για ευκολία ώστε να μην παίρνεις πολλά χάπια.

• RAAS (ACEi/ARB): προστατεύουν καρδιά & νεφρά. Θέλουν έλεγχο αίματος (κρεατινίνη/κάλιο).

• Ανταγωνιστές ασβεστίου (π.χ. αμλοδιπίνη): ρίχνουν αποτελεσματικά την πίεση. Μπορεί να κάνουν πρήξιμο στους αστραγάλους.

• Θειαζιδικά διουρητικά: βοηθούν στην αποβολή υγρών. Θέλουν έλεγχο αλάτων στο αίμα.

• Β-αποκλειστές: χρήσιμοι αν υπάρχει στεφανιαία νόσος, έμφραγμα ή αρρυθμίες.

• Σπιρονολακτόνη/επλερενόνη (σε ανθεκτική υπέρταση): θέλουν στενή παρακολούθηση καλίου.

Σημαντικό: Μην αλλάζεις δόσεις μόνος σου. Αν έχεις ζάλη/υπόταση, επικοινώνησε με τον γιατρό.

Ιδιαίτερες καταστάσεις στους ηλικιωμένους

• Ορθοστατική υπόταση (ζάλη όταν σηκώνεσαι): σήκω αργά, πιες νερό, ρώτησε για αλλαγή στη δόση ή την ώρα των φαρμάκων.

• Πίεση που ανεβαίνει το πρωί ή τη νύχτα: ίσως χρειαστεί Holter 24ώρου και αλλαγή ώρας στα φάρμακα.

• Αν έχεις καρδιά/νεφρά/ζάχαρο: η ρύθμιση της πίεσης είναι ακόμη πιο σημαντική — και γίνεται με σχέδιο.

Μικρό πλάνο 2 εβδομάδων (ασφαλές ξεκίνημα)

Κάθε μέρα:

• 30’ περπάτημα,

• 2 μερίδες λαχανικά + 2 φρούτα,

• μαγειρεύω χωρίς έτοιμους κύβους/σάλτσες,

• νερό σε κάθε γεύμα,

• μετράω πίεση πρωί & βράδυ (σωστά).

Κάθε 3–4 μέρες:

• Λίγες ασκήσεις ενδυνάμωσης με λάστιχο/μπαλάκι χεριού.

• Έλεγχος οιδήματος στα πόδια (αν παίρνεις αμλοδιπίνη).

Με ιατρό:

• Φέρνω γραπτό μέσο όρο μετρήσεων 7 ημερών.

• Συζητάω στόχο (π.χ. 130/80), πιθανό συνδυαστικό χάπι και έλεγχο αίματος μετά από αλλαγές.

Συχνές ερωτήσεις (FAQ)

1) Μπορώ να ρίξω την πίεση μόνο με διατροφή και περπάτημα;
Αν είναι ήπια, πολλές φορές ναι. Αν είναι πιο ψηλή, τα φάρμακα μπαίνουν μαζί με τις αλλαγές.

2) Γιατί η πίεση είναι καλή στο σπίτι και ανεβασμένη στο ιατρείο;
Λέγεται «υπέρταση λευκής μπλούζας». Κράτα ημερολόγιο σπιτιού ή κάνε Holter 24ώρου για να είμαστε σίγουροι.

3) Με ζαλίζει το φάρμακο. Να το κόψω;
Όχι μόνος σου. Μίλα με τον γιατρό. Ίσως αλλάξει δόση/ώρα ή τον συνδυασμό.

4) Το καλοκαίρι πέφτω πιο εύκολα. Γιατί;
Η ζέστη «ανοίγει» τα αγγεία και κάνει αφυδάτωση. Πιες υγρά· μερικές φορές χρειάζεται μικρή προσαρμογή στα διουρητικά ή και μείωση των αντιυπερτασικών φαρμάκων.

5) Πρέπει να μετράω κάθε μέρα για πάντα;
Στην αρχή ναι. Μετά, όταν σταθεροποιηθείς, 2–3 φορές την εβδομάδα αρκεί (εκτός αν πει ο γιατρός αλλιώς).

6) Τι να κάνω για να μην πέφτω;
Σήκω αργά, βάλε καλά παπούτσια, φρόντισε καλό φωτισμό στο σπίτι, κάνε ασκήσεις ισορροπίας και ενημέρωσε αν νιώθεις «άδειος» ή ζαλισμένος.

Μικρό checklist (κόλλησέ το στο ψυγείο)

• Μετράω σωστά, χέρι στο ύψος καρδιάς

• Κόβω το αλάτι και τα έτοιμα/αλλαντικά

• Περπατάω 30’ τις περισσότερες μέρες

• Πίνω νερό συχνά, ειδικά στη ζέστη

• Κοιμάμαι 7–8 ώρες

• Παίρνω τα φάρμακά μου όπως γράφτηκαν

• Μιλάω με τον γιατρό αν έχω ζάλη/πτώσεις ή πολύ χαμηλές/ψηλές τιμές

• Φέρνω μέσο όρο 7 ημερών σε κάθε ραντεβού

Σημαντική υπενθύμιση

Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Μην αλλάζεις μόνος σου φάρμακα ή δόσεις. Ό,τι σε ανησυχεί, πες το στον γιατρό σου — είστε ομάδα.

Το άρθρο επιμελήθηκε ο Παθολόγος Ηρακλής Αβραμόπουλος
Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Υγεία
Ιατρείο: Νεαπόλεως 9 Μαρούσι 15123
Τηλ: 6944881577, 210 6867060

🔗 Εξωτερικός πόρος

American Heart Association – Managing High Blood Pressure in Older Adults (ενότητα για ασθενείς/φροντιστές): https://www.heart.org