🩺 Γιατί αλλάζουν συνεχώς τα όρια της πίεσης;
Η αρτηριακή υπέρταση παραμένει η νούμερο ένα αιτία θανάτου διεθνώς, υπεύθυνη για περισσότερα από 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Τα τελευταία χρόνια, μεγάλες κλινικές μελέτες έδειξαν ότι:
👉 Ακόμη και μικρές αυξήσεις της πίεσης προκαλούν σημαντική καρδιαγγειακή βλάβη, ιδιαίτερα σε άτομα με άλλους παράγοντες κινδύνου.
Αυτό οδήγησε τις διεθνείς επιστημονικές εταιρείες να μειώσουν τα διαγνωστικά όρια και να ορίσουν νέους, πιο αυστηρούς στόχους θεραπείας.
🧪 Πώς ορίζεται σήμερα η υπέρταση; (ESC 2024 vs ACC/AHA)
🔹 Ευρωπαϊκές οδηγίες (ESC 2024):
-
Φυσιολογική πίεση: < 120/80
-
Υψηλή φυσιολογική: 120–139 / 80–89
-
Υπέρταση: ≥140/90
🔹 Αμερικανικές οδηγίες (ACC/AHA 2024):
-
Υψηλή πίεση (Stage 1): 130–139 / 80–89
-
Υπέρταση Stage 2: ≥140/90
Οι ΗΠΑ θεωρούν υπέρταση ήδη από τα 130/80, ενώ η Ευρώπη διατηρεί το 140/90 ως όριο διάγνωσης, αλλά θεωρεί το 130–139 “υψηλού κινδύνου” ειδικά σε:
✔ Διαβητικούς
✔ Καρδιοπαθείς
✔ Ασθενείς με νεφρική νόσο
📉 Γιατί μειώθηκαν τα όρια: Τι έδειξαν οι μεγάλες μελέτες
🧪 1. Μελέτη SPRINT
Στόχος: <120 mmHg
Αποτέλεσμα:
-
-25% καρδιαγγειακά συμβάματα
-
-27% θνητότητα
Η μελέτη άλλαξε τη σύγχρονη υπέρταση παγκοσμίως.
🧪 2. Μελέτη STEP (2021–2023)
Σε ηλικιωμένους >60:
Στόχος: <130 mmHg
Αποτέλεσμα:
-
Σημαντική μείωση εγκεφαλικού και καρδιακής ανεπάρκειας.
🧪 3. HOPE-3
Ακόμη και ασθενείς με πίεση 130–139 ωφελούνται από ήπια μείωση πίεσης.
🔎 Πίεση 130–139 mmHg: Γιατί θεωρείται πλέον επικίνδυνη;
Για χρόνια θεωρούσαμε το 130–139 ως “οριακή υπέρταση”.
Τώρα γνωρίζουμε ότι:
👉 Αυτή η ζώνη πίεσης διπλασιάζει τον κίνδυνο εγκεφαλικού και εμφράγματος
👉 Προκαλεί μικροβλάβες στα νεφρά και στα αγγεία πολύ νωρίτερα
👉 Επιταχύνει δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης
Το 2025 θεωρούμε αυτή την πίεση υπέρταση υψηλού κινδύνου, όχι «οριακή».
👥 Ποιοι ωφελούνται περισσότερο από τα χαμηλότερα όρια
-
Ηλικιωμένοι (>65)
-
Άτομα με διαβήτη
-
Ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή
-
Ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο
-
Άτομα με υψηλό SCORE2 10ετές ρίσκο
Σε αυτούς, στόχος η πίεση 120–129 mmHg μειώνει Θανατηφόρα καρδιαγγειακά συμβάματα έως 35%.
⚠️ Υπάρχει κίνδυνος από την υπερθεραπεία;
Ναι, γι’ αυτό χρειάζεται εξατομίκευση.
Πιθανοί κίνδυνοι:
-
ορθοστατική υπόταση
-
ηλεκτρολυτικές διαταραχές
-
μείωση νεφρικής λειτουργίας
-
ζάλη / πτώσεις σε ηλικιωμένους
Ο γιατρός πρέπει να σταθμίζει ρίσκο–όφελος.
🩺 Πρακτικός οδηγός γιατρών — Σύμφωνα με ESC 2024
🎯 Στόχοι πίεσης
| Κατηγορία | Στόχος |
|---|---|
| 18–65 ετών | 120–129 mmHg systolic |
| >65 ετών | 130–139 mmHg systolic |
| Διαβήτης | 120–129 mmHg |
| CKD | 120–129 mmHg |
💊 Αρχική θεραπεία
-
ACEi ή ARB
-
CCB
-
Thiazide-like διουρητικό (indapamide, chlorthalidone)
🤝 Συνδυασμός
Η θεραπεία πρέπει να ξεκινά από την αρχή με διπλό συνδυασμό, εκτός ειδικών περιπτώσεων.
📊 Παρακολούθηση
-
Μέτρηση της πίεσης στο σπίτι
-
24ωρη καταγραφή όταν υπάρχει υποψία υπέρτασης λευκής μπλούζας ή συγκαλυμμένης υπέρτασης
🧍♂️ Τι σημαίνει για το κοινό;
1️⃣ Μετράμε πίεση 2–3 φορές την εβδομάδα.
2️⃣ Στόχος: κάτω από 130/80, ιδανικά 120–129.
3️⃣ Κόβουμε αλάτι, αλκοόλ, κάπνισμα.
4️⃣ Κάνουμε 30 λεπτά άσκηση την ημέρα.
5️⃣ Ξεκινάμε θεραπεία νωρίς για να αποφύγουμε βλάβες.
❓ FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
1️⃣ Η «υψηλή φυσιολογική» πίεση είναι επικίνδυνη;
Ναι — αυξάνει σταδιακά καρδιαγγειακό κίνδυνο.
2️⃣ Χρειάζεται θεραπεία στο 130–139;
Στα άτομα υψηλού κινδύνου, ναι.
3️⃣ Ποια είναι η ιδανική πίεση;
120–129 mmHg συστολική.
4️⃣ Πρέπει όλοι να φτάνουν το 120;
Όχι — εξατομίκευση ανά ηλικία και συνοδά νοσήματα.
5️⃣ Είναι ασφαλές να παίρνω 2 φάρμακα;
Συχνά είναι η πιο ασφαλής επιλογή.
Συμπέρασμα
Οι νέες οδηγίες μειώνουν τα όρια της πίεσης γιατί:
✔ μικρές αυξήσεις προκαλούν μεγάλες βλάβες
✔ οι μελέτες δείχνουν σαφές όφελος χαμηλότερων στόχων
✔ η πρώιμη θεραπεία σώζει ζωές
Η υπέρταση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται παθητικά, αλλά επιθετικά και εξατομικευμένα.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Παθολόγος Ηρακλής Αβραμόπουλος
Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Υγεία
📚 Βιβλιογραφία
-
ESC Council for Hypertension. ESC Hypertension Guidelines 2024.
-
ACC/AHA Hypertension Guidelines 2024.
-
SPRINT Research Group. NEJM 2015, update 2024.
-
STEP trial. NEJM 2021–2023.
-
HOPE-3 trial. NEJM 2016, re-analysis 2024.
-
Carey RM et al. Lancet 2025.
-
Williams B. European Heart Journal 2024.
