Σωστή μέτρηση πίεσης στο σπίτι: Νέα μελέτη δείχνει ότι οι ασθενείς χρειάζονται εκπαίδευση και καθοδήγηση

Εισαγωγή

Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι αποτελεί βασικό εργαλείο στη διάγνωση και παρακολούθηση της υπέρτασης.

Σύμφωνα με τις αμερικανικές και διεθνείς οδηγίες (AHA, ESH, ISH), οι μετρήσεις εκτός ιατρείου είναι πιο αξιόπιστες και βοηθούν στη βελτίωση της ρύθμισης και της συμμόρφωσης.

Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη από την Αυστραλία, που δημοσιεύθηκε στο Hypertension (Ιανουάριος 2025), δείχνει ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν τηρούν τις οδηγίες για σωστή μέτρηση πίεσης στο σπίτι — κυρίως επειδή δεν έχουν εκπαιδευτεί σωστά.

---

Σχεδιασμός της μελέτης

• Δείγμα: 350 ενήλικες με διαγνωσμένη υπέρταση.

• Μέθοδος: Ερωτηματολόγιο για τις συνήθειες μέτρησης της πίεσης στο σπίτι.

• Σκοπός: Να διαπιστωθεί πόσο τηρούνται οι διεθνείς οδηγίες για τη μέτρηση και ποιος ρόλος παίζει η εκπαίδευση.

---

Κύρια αποτελέσματα

🔹 Έλλειψη εκπαίδευσης

Μόνο το 40% των ασθενών ανέφερε ότι είχε λάβει οποιαδήποτε εκπαίδευση για σωστή μέτρηση πίεσης.

Οι υπόλοιποι δήλωσαν ότι απλώς:

• «μιμήθηκαν» τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό, ή

• αναζήτησαν πληροφορίες στο διαδίκτυο.

---

🔹 Μερική τήρηση οδηγιών

Οι περισσότεροι ασθενείς:

• Κάθονταν σε καθιστή θέση,

• Είχαν στήριξη βραχίονα και

• Έβαζαν την περιχειρίδα απευθείας στο δέρμα.

Όμως, πολλοί παρέλειπαν σημαντικούς κανόνες προετοιμασίας, όπως:

• Αποφυγή καφεΐνης ή φαγητού πριν τη μέτρηση,

• Ξεκούραση 5 λεπτών πριν τη μέτρηση,

• Επαναλαμβανόμενες μετρήσεις σε καθορισμένες ώρες.

---

🔹 Λάθος συχνότητα μετρήσεων

Λιγότερο από:

• 20% των ασθενών μετρούσε την πίεσή του δύο φορές ημερησίως, και

• 30% υπολόγιζε μέσο όρο μετρήσεων μέσα σε 7 ημέρες, όπως προτείνουν οι οδηγίες.

Οι περισσότεροι μετρούσαν την πίεση περιστασιακά, συνήθως όταν:

• Ένιωθαν στρες,

• Είχαν πονοκέφαλο, ή

• Ένιωθαν «την πίεση ανεβασμένη».

---

🔹 Λάθος όρια για “υψηλή πίεση”

Πολλοί ασθενείς θεωρούσαν ότι “αυξημένη πίεση” σημαίνει πάνω από 150/100 mmHg, ενώ οι οδηγίες ορίζουν τα όρια:

• >135/85 mmHg για μετρήσεις στο σπίτι.

Αυτό σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό υπερτασικών υποεκτιμά την πίεσή του, με κίνδυνο καθυστέρησης της θεραπείας ή προσαρμογής της αγωγής.

---

Πρακτικό Σχόλιο

Η σωστή μέτρηση της πίεσης απαιτεί εκπαίδευση, όχι υποθέσεις. Οι ασθενείς χρειάζονται καθοδήγηση, διαφορετικά παίρνουν ανακριβή αποτελέσματα που επηρεάζουν τη θεραπεία τους.

---

Κλινική σημασία και συμπέρασμα

Η μελέτη αναδεικνύει ένα σημαντικό κενό στην αντιμετώπιση της υπέρτασης:
➡️ Οι ασθενείς δεν έχουν επαρκή εκπαίδευση για σωστή αυτομέτρηση πίεσης.

Αυτό έχει τρεις πρακτικές συνέπειες:

1. Λανθασμένες μετρήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένες αποφάσεις αγωγής.

2. Οι ασθενείς αγχώνονται άδικα από «υψηλές» τιμές που οφείλονται σε λάθη μέτρησης.

3. Χάνεται η αξία της κατ’ οίκον παρακολούθησης ως εργαλείου ελέγχου της πίεσης.

---

Τι προτείνω

Ως ειδικός στην υπέρταση προτείνω ότι πρέπει να:

• Παρέχεται τυποποιημένη εκπαίδευση σε όλους τους ασθενείς με υπέρταση.

• Χρησιμοποιούνται οπτικά και γραπτά βοηθήματα, όπως:

  • TargetBP.org – οδηγίες και 7-day log

  • Ενημερωτικά φυλλάδια σε πολλές γλώσσες.

💡 Η σωστή μέτρηση στο σπίτι πρέπει να γίνεται:

• 2 φορές την ημέρα (πρωί & βράδυ)

• Για 7 συνεχόμενες ημέρες

• Με σωστή στάση σώματος και περιχειρίδα στο ύψος της καρδιάς

• Χωρίς καφέ, φαγητό ή άγχος πριν

📖 Οι τιμές πρέπει να σημειώνονται και να προσκομίζονται στον γιατρό για αξιολόγηση.

---

Πρακτικές συστάσεις

---

Συμπέρασμα

Η μέτρηση πίεσης στο σπίτι είναι πολύτιμο εργαλείο, μόνο αν γίνεται σωστά.

Η μελέτη του Hypertension (2025) δείχνει ξεκάθαρα ότι η έλλειψη καθοδήγησης οδηγεί σε λανθασμένες τιμές και τελικά σε υποθεραπεία ή υπερθεραπεία.

👉 Η εκπαίδευση των ασθενών είναι εξίσου σημαντική με τη φαρμακευτική αγωγή.

“Η σωστή μέτρηση είναι το θεμέλιο για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.”

---

Το άρθρο επιμελήθηκε ο Παθολόγος Ηρακλής Αβραμόπουλος
Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Υγεία

📚 Βιβλιογραφία

1. Clapham E, et al. Home blood pressure measurements are not performed according to guidelines and standardized education is urgently needed. Hypertension. 2025 Jan; 82:149.
   DOI: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.124.23678

2. American Heart Association (AHA). How to measure blood pressure at home correctly. Updated 2024.
   https://www.heart.org

3. Whelton PK, et al. 2024 ISH Global Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension. Journal of Hypertension. 2024;42(7):1125–1188.

4. TargetBP.org. Patient education resources for home BP monitoring. 2025.
   https://targetbp.org/

5. European Society of Hypertension (ESH). 2024 Recommendations for Self-Measured Blood Pressure Monitoring. J Hypertens. 2024;42(4):711–733.